TONBRUKET: Masters of Fog [ACT Music + Vision, 2019] Δέκα χρόνια βρίσκονται στα πράγματα οι Σουηδοί Tonbruketκαι μέσα σ’ αυτά τα δέκα χρόνια έχουν δώσει έξι απολαυστικά άλμπουμ – το έκτο είναι το “MastersofFog”, που μας παρέχει την αφορμή για όσα θα γράψουμε παρακάτω. Μέλη των Tonbruket, να το υπενθυμίσουμε, είναι οι: DanBerglundκοντραμπάσο, ηλεκτρικό μπάσο, JohanLindströmκιθάρες, pedalsteelκιθάρες, πλήκτρα, MartinHederosπιάνο, σύνθια, βιολί και AndreasWerliinντραμς, κρουστά, ραδιόφωνο. Στο “MastersofFog” ακούμε και κουαρτέτο εγχόρδων (Kvarts) σε κάποια tracks,και βασικά άλλα «περίεργα» μα πάντα ενδιαφέροντα...
![]()
Οι Tonbruketείναι ένα συγκρότημα που τοποθετείται σε ίσες αποστάσεις ανάμεσα στην jazzκαι το rock. Αυτό, από μόνο του, τους κάνει ξεχωριστούς. Κυρίως, γιατί η επικοινωνία γίνεται αβίαστα, δίχως αισθητικούς καταναγκασμούς. Συχνά, δε, τούτη η επικοινωνία υποβοηθείται και από τα εφφέ, τα οποία είναι πλείστα και διαφόρων ειδών, σκορπισμένα πότε εδώ και πότε εκεί – όχι τυχαίως, μα κατανεμημένα μέσω ενός σχεδίου, που επιτρέπει στα κομμάτια να αναδεικνύονται ακόμη περισσότερο. Περαιτέρω, στο “MastersofFog” υπάρχει και το πείραμα, οι πιο abstractπεριπλοκές, που φέρνουν τους Tonbruketκοντά και προς την μεριά της jazz-avant, όμως αυτό δεν είναι το βασικό. Αν και ο καθένας που θ’ ακούσει το άλμπουμ είναι σίγουρο πως θα εστιάσει σε διαφορετικά ηχητικά ζητήματα το σίγουρο είναι ένα. Οι PinkFloydαποτελούν μια μέγιστη επιρροή για τους Σουηδούς, όσον αφορά στη rockσύνδεση του γκρουπ, κάτι που γίνεται σαφές από την αρχή – από το εναρκτήριο, φερώνυμο, 7λεπτο track. Υπάρχουν οι Doorsακόμη εδώ (“AM/FM”), το κλασικό progressiverock (“Tonabillity”), βεβαίως και πάντα οι e.s.t. (“ThePavlovamurders”), ενώ κομμάτια σαν το “EntertheAmazonas” δείχνουν τον τρόπο μέσω του οποίου τα ηχητικά εφφέ μπορούν να αναδειχθούν σε μιαν ύψιστη μουσική βάση, πάνω στην οποία θα μπορέσεις να χτίσεις με γνώση και με φαντασία.
Υπάρχουν στιγμές απογειωτικές στο “MastersofFog” και άλλες (λίγες) περισσότερο καθησυχαστικές, ενδοσκοπικές θα τις έλεγα, διανθισμένες όμως με στοιχεία «νέας παραδοσιακότητας» (ακόμη και JohnFaheyανακαλώ), που λειτουργούν με αμέριστο ενδιαφέρον (καταπληκτικό το “Chainruleformula”).
Οι Tonbruketμετά από μια δεκαετία και μετά από έξι άλμπουμ –το ένα καλύτερο από το άλλο– συνεχίζουν να μας εκπλήσσουν!
CARSTEN DAHL TRINITY: Painting Music [ACT Music + Vision, 2019]
Ο δανός πιανίστας CarstenDahlείναι πολλά χρόνια στη σκηνή και τη δισκογραφία. Γεννημένος το 1967, ο Dahlέχει συνεργαστεί με μεγάλα ονόματα της σκανδιναυικής σκηνής (AlexRiel, EdThigpen, MadsVinding, UlfWakenius…), εμφανίζοντας και αξιοπρόσεκτη προσωπική δισκογραφία. Στο “PaintingMusic”, το πιο πρόσφατο CDτου, ο Dahl, μέσα από το piano-trioτου, τους Trinity (NilsBoDavidsenμπάσο, StefanPasborgντραμς), φέρνει στα μέτρα του, στα nordicμέτρα του, το κλασικό αμερικανικό songbook. Διασκευάζει, δηλαδή, JeromeKern (“Allthethingsyouare”), HaroldArlen (“Somewhereovertherainbow”), ArthurSchwartz (“Youandthenightandthemusic”), “Autumnleaves”, μα και MilesDavis (“Solar”, “Blueingreen”), ρίχνοντας ανάμεσα ένα πρωτότυπο, ένα σκανδιναυικό παραδοσιακό, αλλά και μια σύνθεση του NicholasBrodszky, το “Bemylove”, που σαν τραγούδι (στίχοι SammyCahn) είχε γίνει μεγάλη επιτυχία από τον MarioLanza.
Μ’ ένα τέτοιο ρεπερτόριο μια μπάντα τής κλάσης των CarstenDahlTrinityείναι λογικό να διαπρέπει. Και διαπρέπει. Ο απόλυτος προσανατολισμός στο ηχητικό κάλλος, οι χαμηλοί τόνοι, το ρομαντικό-νοσταλγικό-ποιητικό κλίμα, τα παιξίματα, ιδίως στο πιάνο (που αντανακλά και «κλασικές» αναφορές, πέραν των BillEvansκαι KeithJarrett), προσδίδουν στο “PaintingMusic” εκείνο που μαρτυρά ο τίτλος του. Μια ζωγραφική (διάβαζε ιμπρεσιονιστική) ομορφιά.
KALLE KALIMA – KNUT REIERSRUD: Flying Like Eagles [ACT Music + Vision, 2019]
Ένα«άλλο» άλμπουμ, έναδιαφορετικόάλμπουμ, είναιτο“Flying Like Eagles” τωνKalle Kalima (ηλεκτρικήκιθάρα) καιKnut Reiersrud (resonator, ηλεκτρική, lap steel κιθάρες, φυσαρμόνικα). Λέμε για δύο μουσικούς με ήδη μεγάλη και αναγνωρισμένη ιστορία (στο δισκορυχείονυπάρχουν κάμποσα reviewsδίσκων, στους οποίους εμφανίζονται), οι οποίοι συνεργάζονται εδώ με τους PhilDonkinμπάσο και JimBlackντραμς, για την παραγωγή ενός CD… ευρωπαϊκής americana. Τι σημαίνει τούτο; Πως η americanaείναι το βασικό πεδίο δράσης του κουαρτέτου, η οποίας όμως (americana) προσαρμόζεται αισθητικώς στο βορειοευρωπαϊκό περιβάλλον.
Οι Kalima-Reiersrudλοιπόν διασκευάζουν στο “FlyingLikeEagles” BuffaloSpringfield(“Forwhatit’sworth”), Eagles (“HotelCalifornia”), τα παραδοσιακά (ινδιάνικα και άλλα) “Strongwind, deepwater, talltrees, warmfire”, “Kiowalullaby”, “Thewayfaringstranger” και “Littleone”, καθώς και το “Hurt” του TrentReznor (που είχαν πρωτοπεί οι NineInchNails).
Το αποτέλεσμα της προσπάθειάς τους είναι πολύ καλό, δηλαδή έξοχο! Οι Kalima-Reiersrudδεν περιφέρονται ασκόπως σε «θολά» ή παρηκμασμένα ηχητικώς τοπία – κάνουν εντελώς το αντίθετο. Οικοδομούν νέα πλαίσια, μελωδικά, αναπτυξιακά (των μελωδιών τους), ηχοχρωματικά, οργανοπαικτικά, τα οποία εκ πρώτης σε ξαφνιάζουν, αφού δεν μπορείς άμεσα να τα ταυτίσεις με την americana. Μπορεί να υπάρχει φυσικά η lap-steelκιθάρα, που «βγάζει μάτι», όμως δεν αρκεί από μόνη της για να αποδώσει τα ιστορικά χαρακτηριστικά του στυλ.
Είναι, λοιπόν, η περιπλάνηση των Kalima-Reiersrudκαι των υπολοίπων μουσικών εκείνη που προσφέρει στο “FlyingLikeEagles” τα δικά του ψυχεδελικά vibes, κάνοντας πασίγνωστα θέματα, όπως το “HotelCalifornia”, να εμφανίζονται κάπως σαν πρωτάκουστα (και τούτο δίχως να εξαφανίζεται η κλασική αρμονική δομή τους).
Σπουδαίοι μουσικοί, που «παίζουν» με όλα τα συστατικά των βασικών σκοπών αναπλάθοντάς τα (τα συστατικά) και δίνοντάς του ένα νέο πρόσωπο, μια καινούρια αίγλη.
Πείτε την fusionτην americanaπου ακούγεται εδώ, πείτε την nordic, πείτε την ιδιωματική, πείτε την όπως θέλετε... όμως, όπως και να την πείτε το σύνολο δεν αλλάζει.
Το “Flying Like Eagles” είναι ένα σπουδαίο CD, οδηγημένο από παικταράδες.
KLAUS PAIER – ASJA VALCIC: Vision for Two / 10 Years [ACT Music + Vision, 2019]
Αυστριακός ακορντεονίστας (και μπαντονεονίστας) είναι ο KlausPaierκαι κροάτισσα τσελίστρια είναι η AsjaValcic– δύο μουσικοί, που συνεργάζονται σε σχήμα ντουέτου από δεκαετίας, και γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο ονοματίζουν το τελευταίο άλμπουμ τους “VisionforTwo / 10 Years”. Η δισκογραφική επικοινωνία των Paier-Valcicξεκινά με το CD“À Deux”, το 2009, για να καταλήξει στο παρόν “VisionforTwo”, περνώντας από ποικίλες ενδιάμεσες γόνιμες προτάσεις, στις οποίες προβάλλονταν και εξακολουθούν να προβάλλονται classic, ethnic, jazzκαι folkηχοχρώματα.
Επί του προκειμένου καταγράφονται δέκα πρωτότυπες συνθέσεις, μέσης διάρκειας, οι οποίες διατηρούν αυτήν την βαθιά και κάπως μελαγχολική προσέγγιση τού ντουέτου, που πιάνει κορυφή με το θρηνητικό σχεδόν “Angela” (σύνθεση του Paier).
Υπάρχουν βεβαίως και tracksστο “VisionforTwo”, που ακούγονται... εξωστρεφή στ’ αυτιά μου, αλλά σε κάθε περίπτωση η Paierκαι ο Valcic, έχουν προσαρμόσει το βασικό σώμα των συνθέσεών τους προς μιαν αισθητική-συναισθηματική κατεύθυνση, που εκπέμπει πάντα στιβαρά vibes.
Δεν πρόκειται ακριβώς για μουσικές, τις οποίες θα μετέδιδαν (παλαιά) τα ραδιόφωνα μόνον τη Μεγάλη Παρασκευή (υπάρχει και χαρούμενο «μοσταρτ-ικό» θέμα εδώ), αλλά, οπωσδήποτε, έχουμε να κάνουμε με κάτι, που κυλάει σε «σοβαρούς» τόνους – με τις αναφορές σε Mozart (“Mozartincognito”) και σε Debussy (“Dansl’espritdeDebussy”), απλώς, να το υπογραμμίζουν.
IIRO RANTALA: My Finnish Calendar [ACT Music + Vision, 2019]
Άσσοςφινλανδόςπιανίστας, μειστορίακαιεκτεταμένηδισκογραφία, όπωςκαιμεκάμποσεςπαρουσίεςστηνACT (μαζίμεMichael Wollny, Viktoria Tolstoy, Ulf Wakenius κ.ά.), οIiro Rantala έχεικαινούριο CD, τοοποίοναποκαλεί“My Finnish Calendar”. Σ’ αυτό το άλμπουμ ο Rantalaγράφει και παρουσιάζει δώδεκα συνθέσεις του για πιάνο, οι οποίες αντιστοιχούν σε κάθε έναν από τους δώδεκα (φινλανδικούς) μήνες του χρόνου. Οι τίτλοι τους είναι προφανείς: “January”, “February”, “March”, “April” κ.ο.κ.
Δεν θα ήταν άστοχο αν λέγαμε πως οι (φινλανδικοί) μήνες είναι εκείνοι που καθορίζουν τις μουσικές του Rantala. Και για να μας βοηθήσει να παρακολουθήσουμε όσα ακούγονται εδώ επιλέγει, ο ίδιος, να σημειώσει μερικά λόγια για κάθε έναν απ’ αυτούς. Χοντρικώς (και με δικά μας λόγια):
Ιανουάριος: Θλιβερός μήνας. Συνδέεται με την αποτοξίνωση από τις γιορτές των Χριστουγέννων. Πολλοί Φινλανδοί απέχουν από το αλκοόλ τον Γενάρη και αυτό δεν τους κάνει πιο ευτυχισμένους. Φεβρουάριος: Χιόνια, χιόνια και πάλι χιόνια. Παιγνίδια με τα χιόνια... Μάρτιος: Οι Φινλανδοί είναι κουρασμένοι από τον παρατεταμένο χειμώνα και ο Μάρτιος είναι ένας μήνας κάπως μεταβατικός. Υπάρχουν πολλά γενέθλια τον Μάρτιο στην Φινλανδία και πολλοί Φινλανδοί ονειρεύονται να περάσουν την άνοιξη στο Παρίσι. Απρίλιος: OΑπρίλιος είναι ο μήνας με τις περισσότερες αυτοκτονίες στη χώρα. Αν έχεις φίλους Φινλανδούς μην ξεχνάς να τους τηλεφωνήσεις τον Απρίλη... Μάιος: Τον Μάιο οι Φινλανδοί προγραμματίζουν το καλοκαίρι τους. Ιούνιος: Ο Ιούνης είναι ακόμη κρύος και βροχερός. Οι μαθητές ξεκινούν τις διακοπές τους και όλοι προσπαθούν να κλείσουν ένα σύντομο ταξίδι στην Ελλάδα, αλλά δεν το καταφέρνουν. Ιούλιος: Τον Ιούλη η Φινλανδία κατεβάζει ρολά. Είναι ο μήνας των διακοπών. Αύγουστος: Μπορεί ο Αύγουστος να είναι ο ωραιότερος φινλανδικός μήνας, από πλευράς κλίματος, αλλά αυτό τον μήνα ξεκινάνε τα σχολεία και ο κόσμος ξαναπηγαίνει στις δουλειές του. Σεπτέμβριος: Ωραία η φύση, και μ’ έναν αδιόρατο ρομαντισμό να κυριαρχεί σε τοπία και ανθρώπους. Οκτώβριος: Οι Φινλανδοί προετοιμάζονται για τον χειμώνα και όλα δουλεύουν προς αυτή την κατεύθυνση. Νοέμβριος: Πέφτει το σκοτάδι. Μια καταθλιπτική κατάσταση. Δεκέμβριος: Τα Χριστούγεννα αποτελούν την κορυφαία οικογενειακή γιορτή των Φινλανδών. Εξάλλου και ο SantaClausείναι Φινλανδός...
Φανταστείτε τώρα τις πιανιστικές μουσικές του Ranatala, που θα έρθουν να «κουμπώσουν» με όλο αυτό το περιγραφόμενο σκηνικό. Καιόχι, δενθαπέσετεέξω...
DAVID HELBOCK: playing John Williams / Piano Works XIV [ACT Music + Vision, 2019]
Οαυστριακόςπιανίστας David Helbock, οοποίοςπέρυσιείχεδώσειτοαξιόλογο“Tour d´Horizon / from Brubeck to Zawinul”, μαζίμετοσχήματουτουςRandom Control (υπάρχεισχετικόreview στοδισκορυχείον), επανέρχεταιτώραμετοπολύιδιαίτερο, σόλο-πιάνο, “Playing John Williams” (τοδέκατοτέταρτοάλμπουμτήςσειράςτήςACT “Piano Works”). Εδώ, ο Helbockμεταφέρει στο πιάνο συνθέσεις τού αμερικανού κινηματογραφικού συνθέτη JohnWilliams, μ’ έναν δικό του, προσωπικό, τρόπο. Και λέμε για μερικές από τις πιο διάσημες δημιουργίες τού κορυφαίου cine-scorer, αφού στο ρεπερτόριο τού Αυστριακού χωράνε «τα πάντα», δηλαδή και ο “HarryPotter”, και o“E.T.”, και η «Λίστα του Σίντλερ», και ο «Σούπερμαν», και το “StarWars”, και o“IndianaJones”, και η «Διάσωση του Στρατιώτη Ράιν», και το “JurassicPark”, και τα «Σαγόνια του Καρχαρία...
OHelbockείναι μεγάλος διασκευαστής – κάτι που το είχε αποδείξει και στο περσινό του άλμπουμ, όταν είχε αναμετρηθεί υπερ-επιτυχώς με συνθέσεις των AbdullahIbrahim, e.s.t., JoaquínRodrigo, ChickCorea, HerbieHancock, PaulDesmond, KeithJarrett, JoeZawinul... Έτσι λοιπόν, και στο δέκατο τέταρτο “pianoworks”, ο Αυστριακός έχει να προτείνει τις δικές του εναρμονίσεις (για πιάνο) όλων αυτών των πασίγνωστων συνθέσεων τού JohnWilliams, μέσα από τις οποίες (εναρμονίσεις) αναδεικνύεται, από τη μια μεριά, η δική του εκτελεστική δεινότητα και, από την άλλη, η σπάνια μελωδική φλέβα τού αμερικανού συνθέτη.
Ο Helbockγνωρίζει, επίσης, το εξής βασικό. Πως μόνον αν αφήσεις απείραχτο τον πυρήνα των πρωτότυπων θα μπορείς να ελπίζεις στην πλήρη αποδοχή των διασκευών σου (από κοινό και κριτική). Γιατί, αν όλα τούτα τα κλασικά κινηματογραφικά θέματα κομματιαστούν και αποσυντεθούν, δίχως να μπορεί εύκολα και άμεσα να αναγνωριστούν, τότε... γεννάται θέμα.
Βεβαίως και υπάρχει μια προσωπική προσέγγιση εδώ (από την οποία δεν απουσιάζει ο αυτοσχεδιασμός), όμως σε κάθε περίπτωση οι μελωδίες του JohnWilliamsείναι εκείνες που ξέρουμε όλοι, και μάλιστα αναπτυγμένες, δυναμικά, στην πιο καθαρή μορφή τους.
BLACK STRING: Karma [ACT Music + Vision, 2019]
Οι BlackStringείναι ένα σύγχρονο (νοτιο)κορεάτικο ethnic-fusionγκρουπ, που επανέρχεται στα πράγματα, και στην ACT, μετά το “MaskDance” του 2016, μ’ ένα καινούριο άλμπουμ. Η νέα κυκλοφορία έχει τίτλο “Karma” και ακούγονται σ’ αυτήν οι YoonJeongHeogeomungo, JeanOhκιθάρα, ηλεκτρονικά, beatmixing(σ’ ένα track), AramLeedaegeum, yanggeum, tungso, danso, taepyeongso, MinWangHwangφωνή, janggu, κρουστά, taepyeongso, όπως και ο γνωστός μας NguyênLê κιθάρες (σε δύο tracks) σε ρόλο guest. Όλα αυτά τα όργανα με τα παράξενα ονόματα είναι κορεάτικα παραδοσιακά προφανώς (το geomungoείναι zither, το daegeumκαι το dansoείναι φλάουτα από μπαμπού, το yanggeumμοιάζει με dulcimerκ.ο.κ), τα οποία συμμετέχουν, επί ίσοις όροις στις ενοργανώσεις.
Το αποτέλεσμα, η μείξη που επιτυγχάνουν οι κορεάτες μουσικοί είναι εντυπωσιακή! Όλα τα κομμάτια διαθέτουν κάτι... εξώκοσμο στην ανάπτυξή τους (τουλάχιστον για εμάς τους δυτικούς ακροατές, ή έστω για κάποιους, πολλούς, από εμάς), αναδεικνύοντας παραλλήλως και τις τοπικές ηχητικές ιδιαιτερότητες (φωνητικές-ενοργανικές), εντάσσοντάς τες, την ίδιαν ώρα, και σ’ ένα ευρύτερο πλάνο, το οποίο ορίζεται, τακτικά, από την jazzκαι το rock.
Να σημειώσουμε, επίσης, και το εξής (γνωστόν). Πως οι παραδοσιακοί ήχοι τής Άπω-Ανατολής, ενώ είναι προφανώς λαϊκοί, με ισχυρά στοιχεία πνευματικότητας, για το μη εξοικειωμένο δυτικό αυτί μπορεί να ακούγονται και κάπως σαν... avant-garde. (Δεν ήταν τυχαίο, εξάλλου, το ενδιαφέρον των δυτικών συνθετών της πρωτοπορίας, στο... να εντάξουν στοιχεία αυτών ακριβώς των απω-ανατολίτικων ήχων στις συνθέσεις τους από παλαιά, άκου JohnCage, DavidTudor, KarlheinzStockhausenκ.ά.). Και κάπως έτσι το “Karma” ολοκληρώνει τον ρόλο του. Με το να ταράζει τα νερά, προτείνοντας ένα απολύτως πρωτότυπο και σύγχρονο fusion, που δυνητικά ενδιαφέρει απαξάπαντες. Και τον... αβαντγκαρντίστα ακροατή, και εκείνον που ενδιαφέρεται περισσότερο για τους παραδοσιακούς ήχους, και φυσικά όλους τους ενδιαμέσους.
Η ACT Music + Vision εισάγεταιαπότην AN Music
